Projecten

Wetenschappelijk onderzoek

Specialistisch Traject Aanhoudende Psychose (STAP) - interventiestudie

Onderzoekslijn: Gedeelde besluitvorming en klinische farmacologie

 

(Hoofd)Onderzoeker:

Amy Jongkind Reinier van Arkel

Betrokken organisaties:

Reinier van Arkel
Vrije Universiteit Amsterdam
Hogeschool InHolland

Leden projectteam:

Dr. K. Grootens Reinier van Arkel

Dr. M. Hendriks Reinier van Arkel

Prof. dr. A.T.F. Beekman Vrije Universiteit Amsterdam

Prof. dr. B. van Meijel Hogeschool InHolland

Doel project

Samenvatting:

Doel

STAP staat voor Specialistisch Traject Aanhoudende Psychose en is een behandelprogramma voor patiënten met therapieresistente schizofrenie. Het doel van dit onderzoek is:

-       Het beschrijven van het implementatieproces van het STAP programma in de klinische praktijk.

-       Inzicht krijgen in de relatie tussen het implementatieproces en de gerealiseerde effecten op patiëntniveau.

-       Inzicht krijgen in de ervaringen van patiënten, naastbetrokkenen en hulpverleners met het STAP programma.

Achtergrond

In Nederland heeft bijna één op de honderd mensen schizofrenie en per jaar komen daar ongeveer drieduizend nieuwe patiënten bij. Ongeveer twintig tot dertig procent van de patiënten die behandeld worden met antipsychotica blijkt therapieresistent. De zorg voor deze groep kan verbeterd worden. Wij vermoeden dat effectieve behandeling van symptomen mogelijk niet in alle gevallen leidt tot verbetering van psychosociaal functioneren. Daarom is het belangrijk dat de behandeling naast vermindering van symptomen ook gericht is op verbetering van psychosociaal functioneren. We doen dit met het STAP (Specialistisch Traject Aanhoudende Psychose) programma.

STAP is een gestructureerd behandelprogramma dat wordt geïntegreerd binnen een Vroeg Interventie Psychose (VIP)- of Flexible Assertive Community Treatment (FACT)-behandeling. In het programma gaan het medisch model en de herstelvisie hand in hand. De inhoud van het STAP-programma is gebaseerd op bestaande interventies die in multidisciplinaire richtlijnen worden aanbevolen. Nieuw in deze studie is het geïntegreerde aanbod van deze interventies volgens het collaborative care model.

Opzet onderzoek

Het is een mixed-methods multiple case studie bij patiënten met therapieresistente schizofrenie binnen één VIP- en twee FACT-teams van Reinier van Arkel. Binnen de teams wordt het STAP programma geïmplementeerd en geëvalueerd bij 20 patiënten. Uitvoering van de interventie in relatie tot de uitkomsten worden in eerste instantie bestudeerd op het niveau van de afzonderlijke cases (single case analysis). Vervolgens worden de bevindingen over de 20 cases geaggregeerd via een cross-case analysis.

De studie duurt drie jaar waarbij de geïncludeerde patiënten gedurende één jaar worden gevolgd tijdens hun STAP-behandeling. In dit jaar worden de volgende uitkomstmaten om de drie maanden in kaart gebracht met vragenlijsten, interviews en dossieronderzoek: psychosociaal functioneren, psychotische symptomen, kwaliteit van leven, empowerment, herstel, de mate van shared decision making, zelfmanagement en somatische co-morbiditeit. De ervaringen van patiënten, naastbetrokkenen en hulpverleners met het STAP-programma worden aan het einde van het jaar in kaart gebracht met vragenlijsten en interviews. 

Verwachte resultaten

We verwachten dat het STAP-programma psychotische symptomen bij de deelnemers vermindert en het maatschappelijk herstel vergroot. Op basis van de resultaten zal het STAP-programma geoptimaliseerd worden.

 

Trefwoorden

  • Psychose,
  • Richtlijnconforme behandeling,
  • Therapieresistente schizofrenie,
  • Behandelverloop
  • Symptomen
  • Functioneren
  • Herstel
  • Collaborative care

Publicaties en presentaties 

Relevante links

Nagila Koster
Nagila Koster Hoofdonderzoeker (Reinier van Arkel)a.jongkind@reiniervanarkel.nl

APOLO: Adolescenten en hun Persoonlijkheids-Ontwikkeling een Longitudinaal Onderzoek

Onderzoekslijn: persoonlijkheidsproblematiek

Doel project

APOLO staat voor Adolescenten en hun PersoonlijkheidsOntwikkeling: een Longitudinaal Onderzoek. Het doel van dit onderzoek is:

  1. Het verbreden van de kennis over de wisselwerking tussen de drie lagen van persoonlijkheid (persoonlijkheidstrekken, karakteristieke adaptaties en de narratieve identiteit) in de adolescentie. In het onderzoeksproject APOLO wordt er specifiek gefocust op factoren die worden verondersteld betrokken te zijn bij een maladaptieve persoonlijkheidsontwikkeling in adolescenten.
  2. Het onderzoeken welke verbanden er bestaan tussen deze conceptualisatie van persoonlijkheid met facetten uit drie lagen en persoonlijkheidspathologie zoals dit zich uit in het dagelijks leven en functioneren van adolescenten.

Achtergrond

Persoonlijkheidsproblemen kunnen zorgen dat jongeren op veel levensgebieden vast lopen en het leven als uitzichtloos ervaren. Er is weinig bekend over persoonlijkheidsproblemen bij jongeren en in de GGZ is hier weinig aandacht voor, deels vanwege angst voor stigmatisering. Dit resulteert in misdiagnoses, onnodig lijden en lange inadequate behandelingen. De cohort-studie APOLO focust zich op de persoonlijkheidsontwikkeling van kwetsbare jongeren. Op jonge leeftijd zijn er nog veel mogelijkheden om een problematische ontwikkeling terug te buigen als er, met respect voor individuele kwetsbaarheden, veerkracht en de sociale context, aandacht is voor vroege signalen van persoonlijkheidsproblemen. Als we begrijpen hoe deze problemen ontstaan en welke signalen hierop wijzen, kan dit voor iedere cliënt richting geven aan de behandelindicatie.

Opzet van het onderzoek

Het project APOLO onderzoekt een klinische groep adolescenten (12-23 jaar) die zijn aangemeld bij GGZ instellingen Reinier van Arkel en Vincent van Gogh. Er zal twee keer per jaar, gedurende een periode van drie jaar, data worden verzameld. Dit gebeurt middels online vragenlijsten en een kort semi-gestructureerd interview. Dataverzameling bij ouders zal gebeuren met online vragenlijsten. De huidige gegevensverzameling is slechts iets uitgebreider dan normaal gesproken in de Routine Outcome Monitoring wordt toegepast. De gegevens kunnen direct door de behandelaar worden gebruikt ten behoeve van het diagnostisch of behandelingstraject.

Verwachte resultaten

Niet meteen de juiste hulp ontvangen voor problematiek waarmee een jongere zich aanmeldt is frustrerend en demotiverend voor cliënten en hun ouders. Het zorgt voor inadequate lange zorgtrajecten, mogelijk gemiste schoolkansen en verlies van vertrouwen in de hulpverlening. APOLO wil hier verandering in brengen door via tijdige onderkenning van persoonlijkheidsproblemen, jongeren tijdig toe te leiden naar interventies die aansluiten bij hun unieke individuele ontwikkeling en het dagelijks leven. Naast verslaglegging in wetenschappelijke artikelen, worden de resultaten worden gebruikt om advies te geven ten behoeve van vroeg-detectie en vroeg-interventie bij

Leden projectteam:

Ook betrokken als onderzoekers (v.l.n.r.): Odilia Laceulle, Mark Nijssen, Desiree Florisson, Ben Baaijens, Lucia van den Aardweg, Nina Verduijn, Nagila Koster, Marcel van Aken, Anne Douven, Laurien Passtoors, Paul van der Heijden, Paul Span, Kirsten Adema.

Trefwoorden

  • Kinderen
  • Adolescenten
  • vroeg-detectie
  • persoonlijkheidsstoornissen
  • ernstige psychische aandoeningen
  • dimensioneel
  • integratief
  • persoonsgericht
  • persoonlijkheidstrekken
  • adaptaties
  • betekenisverlening
  • functioneren

Publicaties en presentaties 

Relevante links

Nagila Koster Hoofdonderzoeker (Reinier van Arkel)n.koster@reiniervanarkel.nl